Metody antykoncepcji

Około 85% kobiet aktywnych seksualnie, które nie stosują antykoncepcji, zachodzi każdego roku w ciążę.
Od około 10 dnia po dokonaniu aborcji lub porodzie kobiety stają się ponownie płodne. Karmienie piersią nie jest skutecznym sposobem zapobiegającym kolejnej ciąży.
Istnieją różne metody antykoncepcji. Każda metoda ma zalety i wady.

Metody antykoncepcyjne o niskiej skuteczności to np. wycofanie penisa przed wytryskiem (tzw.stosunek przerywany) a także okresowa abstynencja, zważywszy, że okres płodny czasami się przesuwa.

Metody antykoncepcyjne o wysokiej skuteczności polegają na okresowej lub trwałej antykoncepcji. Metody trwałej antykoncepcji takie jak sterylizacja nie są dozwolone w Polsce.

Wiekszość metod antykoncepcyjnych nie zabezpiecza przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Jedynie prezerwatywy są skutecznym zabezpieczeniem. Rozważ użycie prezerwatywy jako dodatkowej metody antykoncepcyjnej jeśli istnieje ryzyko zarażenia.

Chociaż żadna metoda antykoncepcyjna nie oferuje 100% zabezpieczenia, większość zapewnia powyżej 95% zabezpieczenia, jeśli jest zastosowana we własciwy sposób.

Niektóre środki antykoncepcyjne zawierają hormony. Podczas, gdy niektóre kobiety doświadczają efektów ubocznych takich jak szczególna wrażliwość piersi lub przybranie na wadze, większość kobiet nie doświadcza poważnych efektów ubocznych. Hormonalne środki antykoncepcyjne nie podnoszą ryzyka zachorowania na raka ani nie mają niebezpiecznego wpływu na zdrowie kobiety. Poważne komplikacje występują rzadziej niż podczas ciąży.

Młode kobiety mogą również używać środków antykoncepcyjnych bez zagrożenia dla zdrowia. Zabezpieczające środki antykoncepcyjne nie niosą ze sobą zagrożenia dla przyszłej plodności, w przeciwieństwie do chorób przenoszonych drogą płciową.

Krążek (presarium, membrana)

Krążek (presarium, membrana) jest to gumowy krążek z elastyczną otoczką, który pokrywa szyjkę macicy i musi być używany wraz ze środkiem plemnikobójczym. Jest dostępny tylko na receptę a jego rozmiar musi zostać dobrany przez specjalistę. Krążek powinien pozostać na miejcu przez przynajmniej sześć godzin po ostatnim stosunku ale nie dłużej niż 24 godziny w sumie od momentu jego założenia.

Prezerwatywy

Prezerwatywy są głównie robione z lateksu. Niektóre zawierają środki plemnikobójcze. Działają jako mechaniczna bariera przeciwdziałająca bezpośredniemu kontaktowi pochwy z nasieniem, zaraźliwymi wydzielinami genitalnymi, jak również uszkodzeniom genitaliów.

Pigułki antykoncepcyjne

Doustne środki antykoncepcyjne zawierają hormony: estrogeny i progestageny. Hormony te zapobiegają owulacji. Pigułki muszą być zażywane każdego dnia o tej samej porze. W razie wymiotów, rozwolnienia lub nie-zażycia pigułki w ciągu 24 godzin, metoda ta przestaje być skuteczna. W przypadku śladowego krwawienia (plamienia) w czasie pomiędzy miesiączkami działanie środków antykoncepcyjnych jest nadal skuteczne jesli nie zapomina sie o jego codziennym zażyciu. Przeciwwskazania w stosowaniu pigułki to przebyta tromboza, choroby wątroby i rak piersi. Niemniej, jak wcześniej wskazano, doustne środki antykoncepcyjne nie zwiększaja ryzyka zachorowania na raka. Ponadto miesiączki są ogólnie rzecz biorąc krótsze i mniej bolesne.

Depo-provera (szczepionka antykoncepcyjna)

Depo-provera (szczepionka antykoncepcyjna) to zastrzyk hormonalny stosowany domięśniowo w ramię lub pośladek. Zastrzyk musi być powtarzany co 3 miesiace. W ciągu pierwszych 3-6 miesięcy mogą pojawić się nieregularne krwawienia. Następnie często się zdarza, że miesiączka zanika. Powracenie płodności może zająć od 1 roku do 2 lat po ostatnim zastrzyku. Z tego powodu metoda ta nie jest polecana kobietom planującym ciążę w niedalekiej przyszłości.

Implanty (Norplant lub Implanon)

Implanty (Norplant lub Implanon) są zrobione z małych, gumowych pręcików, które zostają wszczepione pod skórą ramienia, gdzie powoli uwalniają hormony. Ich działanie trwa od 3 do 5 lat. Najważniejszym efektem ubocznym jest nieregularne miesiączkowanie. Płodność powraca po usunięciu implantów.

Wkładki i spirale domaciczne

Wkładki i spirale domaciczne są środkami umieszczanymi w macicy przez specjalistę. Niektóre z nich zawierają miedź, inne – hormony progesteronu. Wkładki i spirale mogą pozostawać w macicy przez 5-10 lat, środki te mają jeden z najwyższych wskaźników skuteczności spośród różnych środków antykoncepcyjnych. Poważne komplikacje w wyniku ich stosowania są bardzo rzadkie. Jednakże nie zabezpieczają one przed ciążą pozamaciczną, która czasami występuje przy ich stosowaniu. Poza tym, w przypadku zarażenia którąś z chorób przenoszonych drogą płciową, może dojść do zapalenia miednicznego. Czasami dochodzi do samoistnego usunięcia wkładki lub spirali. Dlatego też kobieta powinna sprawdzać palcem czy nitki wkładki lub spirali nadal są wyczuwalne. W ciągu pierwszych tygodni po umieszczeniu środka mogą występować nieregularne krwawienia. Nietypowe, nieregularne krwawienia mogą pojawiać się w ciągu 3-6 miesięcy jeśli wkładka/spirala zawiera hormon progesteronu. Przy stosowaniu tych środków miesiączki stają się przeważnie lżejsze a czasami zanikają. W przypadku środków zawierających miedź, miesiączki mogą być nasilone. Płodność powraca bezpośrednio po usunięciu wkładki/ spirali.

Antykoncepcja po stosunku: w przypadku, gdy żadna z metod antykoncepcyjnych nie została zastosowana, istnieją dwa rodzaje antykoncepcji po stosunku: specjalna antykoncepcja doustna oraz zastosowanie wkładki/ spirali w ciągu następnych kilku dni.

Antykoncepcja doustna w razie nagłej konieczności

Aby zapobiec ciąży środek medyczny powinien być zastosowany w ciągu 72 godzin po odbyciu stosunku bez zabezpieczenia. Metoda ta polega na zażyciu dwóch tabletek Norlevo w odstępie 12-24 godzin między jednym a drugim zażyciem. Inna możliwość polega na kombinacji 2-4 pigułek antykoncepcyjnych w ciągu 72 godzin i następnie przyjęciu po 12 godzinach tej samej dawki. Jedna dawka zawiera 100 mikrogramów wthinylestradiolu i 500 mikrogramów levonorgestrelu.

Wkładka/ spirala domaciczna w razie nagłej konieczności

Wkładka/ spirala umieszczona w ciągu 5-7 dni po odbyciu stosunku bez zabezpieczenia zapobiega ciąży. Wkładka / spirala może pozostać przez 5-10 lat. W razie ryzyka zarażenia chorobą przenoszoną drogą płciową, wskazana jest profilaktyka za pomocą antybiotyków.

Sterylizacja

Sterylizacja kobieca jest wykonywana chirurgicznie. Jajowody zostaja podwiązane w wyniku czego nie dochodzi do kontaktu komórki jajowej z plemnikiem a zatem kobieta nie może wiecej zajść w ciążę. Jest to metoda antykoncepcji trwałej.

Sterylizacja męska zwana również wasektomią, polega na szybkim zabiegu przeprowadzonym przy miejscowym znieczuleniu z możliwie niewielkimi komplikacjami pozabiegowymi takimi jak krwawienie lub zakażenie. Plemniki stanowią znikomy składnik (1 %) spermy i mężczyzna nie odczuje żadnej różnicy przy wytrysku. Plemniki zostają wchłonięte przez ciało.