Staatssercetaris Bussemaker licht kamer verkeerd voor!

Women on Waves stelt dat de Staatssecretaris op 24 augustus en 4 september kamervragen van Van Miltenburg en Teeven, Sap en Gill’ard en Heerts onjuist heeft beantwoord. Op haar website geeft Women on Waves in 12 punten een uitgebreide toelichting (www.womenonwaves.org/article-2112-en.html)
Onderstaande de belangrijkste kritiekpunten samengevat.

1. Foute en misleidende uitleg van de huidige abortuswet door bewindslieden

De verkeerde voorlichting van de bewindslieden is gerelateerd aan hun foute en misleidende uitleg van de abortuswet (Wet Afbreking Zwangerschap = WAZ). Deze wet kent meerdere artikelen. Artikel I van de WAZ regelt voorwaarden voor abortushulpverlening, Artikel II bevat het strafwetsartikel 296 dat zwangerschapsafbreking zonder vergunning strafbaar stelt. Zwangerschap heeft in het eerste en tweede artikel een zelfde definitie, namelijk als een vrouw meer dan 16 dagen over tijd is.
De bewindslieden doen nu plotseling alsof er twee verschillende wetten zijn en hanteren twee zwangerschapsdefinities. Zij erkennen dat de overtijdbehandeling (OTB, behandeling voor 16 dagen over tijd) niet onder artikel I valt. Tegelijkertijd stellen zij dat deze behandeling wel onder artikel II (dus de strafwet) valt, hetgeen onjuist en juridisch onmogelijk is.
Als gevolg van deze misleidende redenering stellen de bewindslieden ten onrechte dat huisartsen momenteel de OTB niet zonder vergunning mogen uitvoeren. Ook stellen zij dat Women on Waves (WOW) de OTB momenteel niet zonder WAZ-vergunning in internationale wateren mag uitvoeren. Beide stellingen van de bewindslieden zijn juridisch onjuist en onhoudbaar.

2. Bewindslieden gaan voorbij aan jurisprudentie en uitspraken van voorafgaande bewindslieden

Zowel de Hoge Raad als de Raad van State hebben gesteld dat de OTB niet onder de WAZ valt met als consequentie dat voor deze behandeling geen WAZ vergunning nodig is en dat deze behandeling niet onder de strafbepaling van Artikel II valt. Ook voormalig Minister Borst van VWS stelde dat de OTB niet strafbaar is, mits medisch zorgvuldig uitgevoerd. Deze jurisprudentie en wetsgeschiedenis kan niet zomaar genegeerd en gewijzigd worden, zoals de bewindslieden nu wel doen.

3. Bewindslieden weigeren vragen over de juridische definitie van een zwangerschap te beantwoorden

Een zwangerschap ontstaat bij de bevruchting van een eicel. Toch vallen middelen die bevruchting voorkomen, dan wel innesteling van de bevruchte eicel voorkomen, niet onder de abortuswet. Het is de vraag, wanneer de bevruchte eicel wel onder de abortuswet gaat vallen: op het ogenblik dat deze in de baarmoeder belandt, in de periode dat de innesteling in de baarmoeder begint, in de periode dat de productie van zwangerschapshormoon begint (al voor het uitblijven van de menstruatie) of als ook de menstruatie uitblijft?
Momenteel is de juridische definitie van een zwangerschap als de menstruatie meer dan 16 dagen uitgebleven is. De Staatssecretaris ontkent noch bevestigt deze definitie in haar beantwoording van kamervragen, maar beweert nu dat een zwangerschap van minder dan 16 dagen over tijd zijn niet onder Artikel I, maar wel onder Artikel II van de WAZ valt. Deze redenering kan zij ook van toepassing achten voor de morning-after pil en spiraal en behandelingen kort voor het uitblijven van de menstruatie. Daarmee begeeft de staatssecretaris zich op glad ijs. Deze behandelingen zouden dan ook onder de werkingssfeer van het Wetboek van Strafrecht gebracht kunnen worden.

4. Bewindslieden geven onjuiste informatie over de wijziging van de BAZ

Onder druk van de Christelijke regeringspartijen heeft de PvdA geaccordeerd de OTB onder de WAZ te brengen. Een onmogelijke opgave, omdat tegelijkertijd werd vastgelegd geen wetten over ethisch gevoelige onderwerpen te wijzigen. De wijziging van de BAZ (de uitvoeringsregeling van de WAZ), waarbij notabene in de Memorie van Toelichting wordt gemeld dat de OTB ineens onder de strafwet valt, omdat in de praktijk de OTB in abortusklinieken met WAZ-vergunning plaats vindt, kan door geen enkele juridische beugel. Een Ministerieel Besluit kan geen (interpretatie van een) wet wijzigen, daarvoor is een wetswijziging noodzakelijk. Het argument dat de bestaande praktijk nu wettelijk wordt vastgelegd maakt misbruikt van de onrechtmatige belemmering die huisartsen hebben ervaren bij het verkrijgen van de abortuspil
5. Bewindslieden geven onjuiste informatie over vervolging van Women on Waves
Women on Waves heeft tijdens haar actie in Spanje in oktober 2008 de medicamenteuze OTB vanaf een zeiljacht uitgevoerd. Op dat ogenblik was er geen sprake van een wijziging van de BAZ, de OTB viel nog niet onder de abortuswet (WAZ), en dus ook niet onder de strafwet. Er was dus geen WAZ-vergunning nodig, evenmin was gebruik van de mobiele kliniek gekoppeld aan deze vergunning noodzakelijk.
Desalniettemin ondersteunen zowel de Staatssecretaris van VWS als de Minister van Justitie de aangifte door de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ) van WOW bij het OM wegens het zogenaamd niet legaal uitvoeren van de OTB. Bovendien verstrekten zij onjuiste antwoorden op vragen over medische aspecten van de medicamenteuze OTB, verhuisvergunningen en het gebruik van de abortuspil.

Tot slot

Women on Waves is een organisatie die wetten en regels zeer goed kent en daarnaar handelt.
Ondanks tegenstand van Ministeries van Justitie en VWS heeft zij steeds haar juridische gelijk gekregen.
Women on Waves ervaart het als krenkend, dat bewindslieden suggereren dat Women on Waves wetten zou overtreden, terwijl zij optimale en legale kwaliteit van zorg levert.
Women on Waves vindt het uiterst zorgelijk dat de Staatssecretaris van VWS namens de Minister van Justitie kamerleden onjuist voorlicht inzake juridische en medische aspecten van de OTB, zowel door huisartsen als door Women on Waves.

www.minvws.nl/kamerstukken/pg/2009/antwoorden-op-kamervragen-van-de-kamerleden-van-miltenburg-en-teeven-over-de-juridische-definitie-van-zwangerschap.asp
www.minvws.nl/kamerstukken/pg/2009/antwoorden-op-kamervragen-sap-over-women-on-waves.asp
www.minvws.nl/kamerstukken/pg/2009/antwoorden-op-kamervragen-van-de-kamerleden-gillard-en-heerts-over-women-on-waves-2009z14439.asp
lexius.nl/wet-vaststelling-wet-afbreking-zwangerschap